»Obuugi obulimu ekiriisa«

0 / 5. 0

Ensibuko:

https://www.accessagriculture.org/enriching-porridge

Ebbanga: 

00:12:30

Omwaka gwe yafulumizibwa: 

2016

Ensibuko / Omuwandiisi: 

AMEDD
»Ebirime ebigatta ekirungo kya nitrogen mu ttaka nga kawo oba soya biwa ekiriisa ekizimba omubiri, ekiyamba okuzimba amisuwa gy‘omwana. Ebirime ebigatta ekirungo kya nitrogen mu ttaka era birimu butto, ayamba abaana okufuna omubiri. Ebibala n‘enva endiirwa birimu ekirungo kya vitamin n‘ebirungo ebirina omugaso omunene ku kukula kw‘omwana. Ebikaawa birimu ekirungo kya vitamin C kingi, ekyongera ku kufunibwa kw‘ekirungo ekyongera omusaayi mu mubiri.«

Mu Africa, abaana wakati w‘emyezi 6 n‘emyaka 2 balwala, olw‘endiisa embi. Okubawa obuugi obulimu ekiriisa kibasobozesa okukula n‘amaanyi n‘ebizibu bitono.

Kasooli alimu ekiriisa akolebwa okuva mu nsigo ennamba oyongerezeeko obuwunga bwa kawo, soya, ebinyeebwa n‘ebibala. Nga tonnatandika kuteekateeka buugi obulimu ekiriisa, longoosa effumbiro lyo n‘ebintu by‘okozesa mu ffumbiro era onaabe engalo zo ne sabbuuni n‘amazzi. Ekitali ku buugi bwa bulijjo, toggyako kakuta ka birime bya mpeke. Ensigo z‘empeke zisekulempolampola mu kinu okuggyamu ebisigalira.

Okukaatuusa ebirime by‘empeke

Oluvannyuma lw‘okusekula, wewa era oyoze ensigo okuggyamu obuyinja obutono era ozinnyike ekiro kiramba okukaatuusa ensigo. Okukaatuusa kuleetera ebirime by‘empeke okubeera ebyangu by‘okulya n‘okukubibwa mu lubuto era n‘ekiriisa kyeyongera. Gy‘okoma okulwawo okuzikaatuusa kye kirungi; osobola okuzikaatuusa ppaka bwezimeruka. Oluvannyuma lw‘okukaatuusa, yoza ensigo era ozikaze mu kisiikirize. Siika ku kawo oba soya okukendeeza ku kawoowo kaabyo kubanga kino teyisa baana bulungi.

Sa ekirime ky‘empeke ne kawo/ soya. Bwe biba bikaziddwa bulungi, osobola okukola obuwunga obumala mu bbanga lya wiiki. Okuteekateeka obuugi, teeka obuwunga mu mazzi agannyogoga obutabule era mu mukebe omulala, teekamu omubisi gwa baobab oba enkooge.

Teeka entamu etukula kumuliro era oyiwemu amazzi agamala era obikkeko gatokote. Oluvannyuma lw‘okutokota, yiwa obuwunga bwe watabudde mu mazzi agatokota ng‘otandika na kirime kya mpeke ekiwerekerwa kawo/ soya, olwo oteekemu ebinyeebwa otabule. Oluvannyuma lw‘eddakiika entono, ggyako entamu ku muliro era ogattemu ebibala nga niimu, ekibala kya baobab, enkooge oba eryenvu. Osobola okugattamu omuzigo oguva mu shear oba butto okuwa amaanyi n‘amazzi amayonjo okwanguyiriza abaana okunywa obuugi.

 

Okugoberegana okuva ku Okugoberegana okutuuka ku Ekinnyonnyola
00:0000:54Abaana abasinga wakati w‘emyezi 6 n‘emyaka 2 balwala, olw‘endiisa embi.
00:5501:35Oluvannyuma lw‘emyezi 6, abaana basobola okutandika okuliisibwa obuugi bwa bulijjo, naye buno bulimu starch. Abaana era beetaaga ekirungo ekizimba omubiri n‘ekirungo kya vitamin.
01:3602:09Okuwa obuugi obulimu ekiriissa kiyamba abaan okukula n‘amaanyi n‘ebizibu bitono.
02:1003:41Obuugi obulimu ekiriisa akolebwa okuva mu nsigo ennamba oyongerezeeko obuwunga bwa kawo, soya, ebinyeebwa n‘ebibala.
03:4204:34Ebimu ku birungo bino bisobola okukozesebwa mu kifo ky‘ebirala.
04:3505:19Nga tonnatandika kuteekateeka buugi obulimu ekiriisa, longoosa effumbiro lyo n‘ebintu by‘okozesa mu ffumbiro era onaabe engalo zo.
05:2006:07Ekitali ku buugi bwa bulijjo, toggyako kakuta ka birime bya mpeke. Wewa era oyoze ensigo okuggyamu obuyinja obutono.
06:0806:58Zinnyike ekiro kirambaa mu mazzi okusobola okukaatuuka. Osobola okunnyika ppaka ensigo bwe zimeruka. Yoza ensigo era ozikaze mu kisiikirize.
06:5907:10Siika ku kawo oba soya okukendeeza ku kawoowo kaabyo.
07:1107:23Sa ekirime ky‘empeke ne kawo/ soya. Bwe biba bikaziddwa bulungi, osobola okukola obuwunga obumala mu bbanga lya wiiki.
07:4707:55Teeka entamu etukula kumuliro, yiwamu amazzi agamala era obikkeko gatokote.
07:5608:24Yiwa obuwunga bwe watabudde mu mazzi agatokota ng‘otandika na kirime kya mpeke ekiwerekerwa kawo/ soya, olwo oteekemu ebinyeebwa otabule. Gattamu ebinyeebwa oyongere okutabula.
08:2508:50Oluvannyuma lw‘eddakiika entono, ggyako entamu ku muliro era ogattemu ebibala nga niimu, ekibala kya baobab, enkooge oba eryenvu. Osobola okugattamu omuzigo oguva mu shear oba butto okuwa amaanyi.
08:5110:09Enriched porridge does not keep as long as ordinary porridge.
10:1012:30Ekifunze

Laba vidiyo ey’ebweru

Bw’onyiga ku link eno wammanga oba play button ojja kuva mu FO Video Library n’okyuka ku mukutu ogw’ebweru!

Lekawo okuteesakwo mu bumpi

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *